دلایل سقوط جان پناه و خطرات آن چیست؟

یکی از قسمت هایی که در طراحی ساختمان های مسکونی، اداری و سایر سازه ها به آن توجه ویژه ای می شود، طراحی و ساخت جان پناه است. در نظر گرفتن یک جان پناه مدرن و استاندارد، علاوه بر ظاهر زیبایی که به ساختمان می بخشد برای ساکنین ساختمان امنیت ایجاد خواهد کرد. سایت اسمارت کو بهترین مشاوره را در این زمینه در اختیار شما قرار می دهد. در این مطلب به معرفی جان پناه و دلایل سقوط جان پناه و خطرات آن می پردازیم.

جان پناه چیست؟

به طور کلی، جان پناه به سازه ای گفته می شود که برای محافظت از افراد در برابر عوامل بیرونی خطرآفرین مانند طوفان، حمله دشمن، سقوط از ارتفاع یا آتش سوزی ساخته شده است.هدف اولیه از ساخت جان پناه ها ایجاد امنیت در حمله های نظامی بود. ولی با گذشت زمان جان پناه ها بیشتر با هدف ایجاد مانعی برای گسترش آتش و جلوگیری از سقوط اشیا و افراد در ساختمان ها احداث می شوند.

جان پناه در ساختمان ها چگونه ساخته می شوند؟

جان پناه در ساختمان ها به صورت دیوار کوتاهی در لبه پشت بام ها یا در قسمت جلویی بالکن ها ساخته می شود. این دیوار کوتاه، بعد از ساختن آخرین سقف، در ادامه دیوار پایین یا به صورت سازه هایی عمودی مانند دیوار آتش یا بارو طراحی می شود. دست انداز و هند ریل عنوان های دیگری برای جان پناه هستند؛ ولی کلمه جان پناه با توجه به مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان، کاربرد و عمومیت بیشتری دارد.

گروهی از افراد، جان پناه را فقط محدود به دیوارچینی حاشیه پشت بام ها می دانند. گرچه دیوار آجری اطراف بام یکی از جان پناه های اساسی به حساب می آید؛ ولی جان پناه های دیگری هم وجود دارند و مورداستفاده قرار می گیرند. جان پناه ها از مواد و مصالح ساختمانی گوناگون و در اندازه های متنوعی ایجاد می گردند. محل احداث آن ها در قسمت هایی از ساختمان است که خطری افراد را تهدید می کند. برای مثال پشت بام ها، بالکن ها، پاگردها، بهارخواب ها، پله ها، پاسیوها و... مناطقی هستند که باید برای آن ها جان پناهی در نظر گرفته شود.

از جان پناه در چه مکان هایی استفاده می شود؟

امروزه ساخت مجتمع های تجاری و مسکونی بزرگ و برج هایی با تعداد طبقات بالا گسترش زیادی پیداکرده است. در این ساختمان های بزرگ بعضاً از پنجره های بزرگ قدی برای نمای بیشتر استفاده می شود. برای حفاظت از سلامت افراد در مواقع خطر، باید در پشت پنجره ها جان پناهی از جنس فلز یا کابل تعبیه شود. در این ساختمان های بزرگ همچنین مکانی به عنوان نورگیر بین طبقات طراحی و ساخته می شود که اطراف آن با جان پناه های فلزی یا شیشه ای پوشانده می شود که از سقوط افراد جلوگیری کند.

در همه ساختمان ها برای نصب آسانسور باید جان پناهی تدارک دیده شود. این جان پناه ها باید غیر آجری و بتنی باشند و بهتراست که از شیشه یا فلز استفاده شود تا هم جای کمتری بگیرند و هم ایمن تر باشند.یکی دیگر از کاربردهای جان پناه در ورزشگاه ها می باشد. ورزشگاه ها به دلیل اینکه افراد زیادی را در خود جای می دهند، اغلب به صورت عمودی ساخته می شوند و افراد برای تماشای مسابقه در طبقات بالا می نشینند. این امر ضرورت وجود جان پناه را دوچندان کرده است.

برای ساخت جان پناه بیشتر از چه موادی استفاده می شود؟

در ساخت جان پناه به دلیل خاصیت محافظ بودن آن، باید از متریال محکم و مقاوم استفاده شود. این متریال باید بتوانند در مقابل بادهای شدید، ضربه و دیگر عوامل جانبی مقاومت کنند و تخریب نگردند. موادی مانند بتن، شیشه، آجر مرغوب، فلز، کابل، ملات سیمان و ماسه برای ساخت جان پناه توصیه می شوند. از طرفی دیگر چون امروزه توجه ویژه ای به ظرافت و زیبایی جان پناه، خصوصاً در مجتمع های بزرگ تجاری می شود؛ طراحان سعی بر این دارند که عامل ظرافت را در طراحی های خود اعمال کنند. بهره مندی از نرده های شیشه ای مصداق این امر است.

مراحل ساخت و اجرای جان پناه چیست؟

این مرحله باید قبل از اجرای نما انجام شود. مراحل انجام آن به اصول و استانداردهایی پایبند است تا از خطرات سقوط جان پناه جلوگیری کند. همان طور که گفته شد جان پناه از مواد مختلف و به روش های گوناگونی طراحی و اجرا می گردند.

 اگر روش دیوارچینی برای ساخت جان پناه انتخاب شد، باید مراحل زیر به ترتیب اعمال گردند:

در اولین قدم باید پس از اتمام سقف آخر، دیواری به ضخامت 10 الی 20 سانتی متر، با استفاده از آجر و ملات ماسه و سیمان ساخته شود این دیوار باید حداقل دارای ارتفاع 120 سانتی متر باشد و کاملاً طبق استانداردها و اصول بنایی ساخته شود. ارتفاع مناسب می تواند از جان افرادی که از پشت بام یا بالکن استفاده می کنند به خوبی محافظت کند. ضخامت دیوار اگر کمتر از استاندارد تعیین شده باشد ممکن است باعث سقوط و ایجاد خطر شود.

قدم بعدی اندودکاری و سیمان کاری روی دیوار است که در آن ملات ماسه و سیمان به نسبت 3 به 1(3 پیمانه ماسه‌ ی شسته و 1 پیمانه سیمان) روی دیوار با استفاده از ماله کشیده می شوند و دیوار را از نفوذ آب حفظ می کنند.

سپس نوبت نصب قرنیز روی جان پناه است. برای این کار نیاز است روی دیوار اجراشده را به ملاط آغشته کرده و سنگ قرنیز یا هر چیزی که به عنوان قرنیز انتخاب شده است روی آن قرار داده و دور کار را تمیز کرد.

در مرحله آخر، جان پناه با یک عایق رطوبتی پوشانده می شود. این کار جان پناه را در مقابل باران و برف به طور کامل ایمن می کند. روی عایق رطوبتی هم با سنگ های نما، کار می شود و کار به طور اصولی پایان می پذیرد.

  مراحل ساخت جان پناه های شیشه ای و فلزی هم شباهت هایی به سبک دیوارچینی دارد به این صورت که در مرحله نازک کاری مراحل نصب و اتصالات آن اجرا می شود و بعد از مرحله اجرای عایق رطوبتی دیوار شیشه ای یا فلزی اجرا می گردند.

مقررات و استانداردهای ساخت جان پناه در پشت بام و پله ها چگونه است؟

استانداردهای برای اعمال جان پناه در مبحث سوم مقررات ملی ساختمان بیان شده است که توجه و رعایت آن ها کاملاً ضروری و محرز است. طبق این آیین نامه در هر مکانی که اختلاف کف تا سقف بیش از 70 سانتی متر باشد باید برای حفاظت از جان افراد و جلوگیری از سقوط آن‌ ها از جان پناه استفاده کرد پشت بام ها، بالکن ها و راه پله ها جزو این موارد هستند که نیاز به ساخت جان پناه دارند.

در این مقررات ارتفاع حداقل 90 سانتی متر برای جان پناه پله و سطوح شیب دار تعریف شده است. برای راه پله هایی که از حفاظ های غیر یکپارچه مانند نرده استفاده می کنند، فاصله بین حفاظ عمودی نباید بیش از ۱۱ سانتی‌متر باشد. در صورت استفاده از شیشه به عنوان حفاظ پله ها، جنس و ضخامت شیشه ها باید کاملاً استاندارد باشند.

دلایل سقوط جان پناه و خطرات آن چیست؟

اگر استانداردهای احداث جان پناه به طور کامل رعایت نگردد یا از متریال مناسب برای این کار استفاده نشود امکان سقوط جان پناه وجود دارد. برای بررسی دلایل سقوط جان پناه و خطرات آن می توان به رعایت نکردن استاندارد در اندازه پهنای جان پناه، عدم استفاده از متریال و مصالح ساختمانی باکیفیت و توجه نکردن به گیرش جان پناه به سقف زیرین اشاره کرد. در ساخت جان پناه بر روی پشت بام یا بالکن، باید اصولی رعایت گردد. ازجمله این موارد عبارت اند از رعایت کردن حداقل ارتفاع 120 سانتی متر از سطح سقف پایین، دارا بودن 10 تا 20 سانتی متر پهنا برای جان پناه.

 اگر جان پناه به صورت دیوارچینی اجرا می شود باید این کار به روش اصولی انجام گیرد و روی آن با استفاده از آجر، بتن یا سیمان قرنیز کار شود. درصورتی که جان پناه از جنس شیشه یا فلز هم باشد، باید موارد ایمنی در آن به طور کامل رعایت گردد. برای مثال اگر جنس جان پناه از کابل باشد، قطر آن متناسب با ارتفاع ساختمان انتخاب گردد و اگر از شیشه برای ساخت جان پناه استفاده شد، حتماً شیشه سکوریت با ضخامت استاندارد باشد و ارتفاع آن حداقل 120 سانتی متر در نظر گرفته شود.در هنگام زلزله یا وقوع طوفان احتمال سقوط جان پناه ها بیشتر می شود؛ که این امر بسیار خطرناک است و ممکن است به عابران و ساکنین ساختمان خسارت های جانی و مالی تحمیل کند.

سخن آخر

جان پناه سازه ای آجری، شیشه ای یا فلزی است که در مکان هایی که احتمال سقوط برای افراد و اشیا وجود دارد، طراحی و اجرا می شود. جان پناه ها درگذشته فقط استفاده نظامی داشته اند؛ اما امروزه با افزایش مجتمع های بزرگ و برج ها، کاربرد دیگری پیداکرده اند و در آسانسورها، نورگیرها، راه پله ها، پشت بام و بالکن ها برای جلوگیری از سقوط افراد ساخته می شوند. جان پناه ها باید بر اساس یک اصول و مقرراتی ساخته شوند تا هم بتوانند از جان افراد به خوبی محافظت کنند و هم خودشان در هنگام وقوع زلزله یا طوفان خطرآفرین نشوند. مشاوران سایت اسمارت کو می توانند به سوالات دیگر شما در این زمینه پاسخ گویند.